List przewozowy to dokument handlowy, który towarzyszy przesyłce podczas transportu. Jest dowodem zawarcia umowy między nadawcą a przewoźnikiem oraz potwierdzeniem przyjęcia towaru do przewozu. List przewozowy pełni kilka funkcji:
- Informacyjną – zawiera szczegółowe dane o przesyłce, nadawcy, odbiorcy i przewoźniku.
- Dowodową – potwierdza fakt zawarcia umowy przewozu i jej warunki.
- Legitymacyjną – uprawnia do dysponowania towarem i jego odbioru.
Zawartość listu przewozowego
Typowy list przewozowy zawiera następujące informacje:
- Data i miejsce wystawienia dokumentu
- Dane nadawcy (imię, nazwisko/nazwa firmy, adres)
- Dane odbiorcy (imię, nazwisko/nazwa firmy, adres)
- Dane przewoźnika
- Opis towaru (rodzaj, ilość, waga)
- Instrukcje dotyczące odprawy celnej (jeśli dotyczy)
- Koszty związane z przewozem
- Miejsce i data przyjęcia towaru do przewozu
- Przewidywane miejsce dostawy
- Podpisy stron
Rodzaje listów przewozowych
Istnieje kilka rodzajów listów przewozowych, zależnych od środka transportu i zasięgu geograficznego:
- CMR – międzynarodowy drogowy list przewozowy. CMR stosuje się w międzynarodowym transporcie drogowym. Reguluje go Konwencja CMR, która określa prawa i obowiązki stron umowy przewozu. List CMR sporządza się w trzech oryginalnych egzemplarzach, choć zwyczajowo dodaje się czwarty do celów administracyjnych.
- AWB – lotniczy list przewozowy. AWB (Air Waybill) używany jest w transporcie lotniczym. Wystawia się go w języku angielskim, zazwyczaj w trzech kopiach oznaczonych różnymi kolorami. AWB może występować w dwóch wariantach: MAWB (dla przesyłek zbiorczych) i HAWB (dla pojedynczych przesyłek w konsolidacji).
- CIM i SMGS – kolejowe listy przewozowe. CIM stosuje się w transporcie kolejowym w Europie Zachodniej i Centralnej, podczas gdy SMGS obowiązuje w Europie Wschodniej i Azji. CIM wymaga 5 egzemplarzy, a SMGS – 6. Oba dokumenty muszą być przetłumaczone na odpowiednie języki.
- Konosament – morski list przewozowy. Konosament (Bill of Lading) używany jest w transporcie morskim. Oprócz funkcji listu przewozowego, pełni również rolę papieru wartościowego, dając posiadaczowi prawo do dysponowania ładunkiem.
- Krajowy list przewozowy. W transporcie krajowym nie ma ściśle określonego wzoru listu przewozowego. Musi on jednak zawierać wszystkie niezbędne informacje wymagane przez prawo.
Jak wygląda list przewozowy?
Standardowy list przewozowy to dokument formatu A4, zawierający pola do wypełnienia wszystkich wymaganych informacji. Zwykle przygotowuje się go w czterech egzemplarzach, różniących się kolorem:
- Oryginał (niebieski) – dla odbiorcy
- Wtórnik (czerwony) – dla nadawcy
- Ceduła (zielona) – dla przewoźnika (potwierdzenie odbioru)
- Grzbiet (czarny) – do celów administracyjnych
W przypadku wysyłek konsumenckich, jak na przykład przy zamówieniach online, cały proces przygotowania listu przewozowego jest znacznie uproszczony. Zazwyczaj przewoźnik, taki jak firma kurierska, automatycznie generuje gotowy list przewozowy, który dołącza do przesyłki. Konsument nie musi martwić się o wypełnianie czy przygotowanie dokumentu – całość odbywa się elektronicznie i jest obsługiwana przez system przewoźnika, co znacząco upraszcza cały proces.
Znaczenie listu przewozowego w różnych sytuacjach
Przy odprawie celnej
List przewozowy jest kluczowym dokumentem podczas odprawy celnej. Zawiera on wszystkie niezbędne informacje o towarze, co ułatwia pracę organom celnym i przyspiesza proces odprawy.
W przypadku reklamacji lub sporów
W razie uszkodzenia, zagubienia lub opóźnienia dostawy, list przewozowy stanowi podstawę do składania reklamacji. Zawarte w nim informacje pomagają w ustaleniu odpowiedzialności i rozwiązaniu ewentualnych sporów.
Jako dowód zawarcia umowy przewozu
List przewozowy jest dowodem na zawarcie umowy między nadawcą a przewoźnikiem. Określa on warunki przewozu i obowiązki obu stron.
